"Салалт" (Өгүүллэг)
Дөч гартлаа ганцаар амьдарсан Сарнай хүссэн хоолоо идэж, дуртай үедээ унтаж, сэрсэн цагтаа босож, хэнээс ч хамааралгүй явсансан. Гэтэл хүнтэй суучихаар тиймгүй ажээ. Ямар нэгэн үйлдэл байтугай амнаас гарах үгээ хүртэл хянах ёстой болдог нэгэн бодлын төвөгтэй. Сарнай энэ бүхнийг нөхөрт гарсан найз бүсгүйчүүдийнхээ амьдарлаас анзаардаг байсан болохоор мэдэхгүй биш мэднэ л дээ. Гэхдээ ингэтлээ мэдрээгүй явж.
Гэлээ гээд одоо яах билээ дээ. Ямар тэгтлээ их зовоод ч яваа биш. Заримдаа Зоригтыг “Ингэж зөрүүдэлж байхаар зүгээр л татаад үнсчихээсэй” гэж бодох үе байдаг л юм. Даанч Зоригт энэ хүслийг нь анзаарахгүй нь харамсалтай. Эрчүүд ийм насандаа өөрсдийгөө хаан мэт гэрийн хойморт намбайгаад л байх ёстой гэж боддог шиг байгаа юм. Тэрэндээ ч дуртай бололтой. Гэтэл бүсгүй хүн гэдэг чинь үргэлж л хайрлуулж, халамжлуулж байх дуртай улс. Тэр тусмаа хожуу ханилсан бүсгүйчүүд бүгд л тийм байдаг байх. Анх учрахдаа Зоригт
Нөхөргүй хүүхнүүд
Тэврүүлж хэвтэх дуртай байдгийм
Нөмгөн сэтгэлдээ тэд
Нөмөр нөөлөг хайж явдгийм . . . гэж ирээд л уншихад Сарнайд нэг их сайхан санагдаж билээ. Одоо л нэг өөрийг нь ойлгох хүнтэй таарсан санагдсан байх. Тэр яагаад ч юм санаа алдав.
Зурагтын суваг эргүүлж суусан Зоригт “Энэ маань юу хийгээд байгаа юм бол? Уух юм дөхүүлчихгүй юм байх даа” гэж бодоод угаалгын өрөө рүү орлоо. Өчигдөр ч билүү, уржигдар ч билүү тайлсан цамц нь яг хэвээрээ хэвтэж байв. “Өө, энийг базаад гаргачихад юу нь болдоггүй байнаа” гэж бодсоноо
- Хайргүй нь л тэр байхгүй юу гэж өөрөө өөртөө хариулаад цамцаа угаах санаатай авав. Гэтэл яагаад ч юм болсонгүй.
- Гаднаас орж ирчихээд аяга цай ч дөхүүлчихгүй, ганц цамц ч угаачихдаггүй эхнэр гэж хаа байсан юм гэж уцаартай хэрнээ сулавтар үглэв. Найз нарынх нь эхнэрүүд хааяахан яваад ороход цай хоол дөхүүлэхээс авхуулаад угааж арчихдаа нөхрөө гар хүргэдэггүй л юмдаг. Тэр байтугай хүссэн хоолыг нь хэлсэн юм шиг л хийгээд өгчихнө. Хүний эхнэр ийм байхад манай энэ эртээр яав. Найз ороод ирэхэд огт хөдлөхгүй зэрэгцээд л суугаад байх юм. Ямар ресторан биш дээ. Аргаа бараад “Цаана чинь хүнд амсуулчих юм юу байна? Дөхүүлэх үү хө” гэхэд “Миний хань очоод аваад ирэх үү” гээд л хошуугаа цорвойлгоод байгаа юм шүү дээ” гэж бодлоо. Зоригтын цээжинд зүүрмэглэж хэвтсэн саарал гуниг цочин сэрэх шиг болов. Тэрээр цамцаа буцааж шидчихээд Сарнай руу очин
- Сарнай . . . Миний хань хөгшнийхөө цамцыг базчихгүй яагаа вэ хө гэж хэрээрээ эелдэгхэн хэллээ. Гэтэл Сарнай
- Миний хайр өөрөө угаачих юм уу гэж хөөрхөн аалиар хариу барив. Зоригт нэг л олигтой уурлаж болдоггүй. Цөхөрсөн янзаар
- Үгүй ээ, чи нээрээ . . . гээд үгээ ч гүйцээж чадахгүй түгдрэхэд Сарнай хоолоо хутгангаа
- Нээрээ юу гэж? Би нээрээ яасан билээ? Хоол хийгээд байхын гэж үү? Тэгвэл больчих юм уу? гэж илт өдсөн өнгөөр хэлэв.
- Больчихооч
- Чи цатгалан байгаа юм уу? Тэгвэл би тийм биш байна л даа.
- Гаднаас орж ирээд аяга уух юм дөхүүлчихэж болохгүй юу
- Энд байгаа ш дээ. Аль хэдийн чанасан. Миний хань хийгээд уучихгүй. Гар хөл нь зүгээр биз дээ гэж цаанаа бүр нэг ёжтой хэлэхэд Зоригтын дотрыг хоолны хутгуураар ухаад хаячих шиг болов. Гэсэн ч тэрээр аргаа барсан шинжтэй ээрч, түгдэрч байснаа цааш эргэлээ. Сарнай хойноос нь харах хэдий ч царай өгсөнгүй. Зоригт том өрөөнд ороод юу хийж явснаа санах гэсэн мэт хэсэг гөлрөв. Тэр уурандаа багтраад байгаа бололтой.
Зоригт ганц бие явахдаа сайхан байжээ. Хэн нэгэнд найдах гэсэн ойлголт байхгүй. Өөрөө л хийчихнэ. Дуртай цагтаа гарч орно. Хаа явж, хэнтэй уулзсанаа тайлагнаад байх шаардлагагүй. Хааяахан ганц нэг дотроо халаачихад нэг их хулганаад байхгүй. Эхнэртэй эрчүүд цаанаа нэг дүлэгнүүр, зарим нэг юманд хорголоо тоолоод, гортойгоод ч байгаа юм шиг харагддагийг ганц нэг найз нарынхаа байдлаас мэднэ л дээ. Даанч ийм хэцүү байдгийг мэдэрч явсангүй.
Тэр гараа угаах гэж явснаа гэнэтхэн санаж угаалгын өрөөнд ортол өнөөх цамц нь дахиад л хууч хөдөлгөх гэсэн мэт хэвтэж байв. Цээжний гүнээс үл мэдэг хөндүүр гиншээд ирэх шиг болов. Үүндээ ч тэр үү уур нь оволзоод ирэв.
